این روزها بازار ارسال کاوشگر به ماه بسیار داغ است. بعد از چاندرایان (Chandrayaan) هندی، چانگِ (Chang'e) چینی و کاشف مداری ماه (Lunar Reconnaissance Orbiter) ناسا، آژانس فضایی ژاپننيز اعلام کرد که به زودی کاوشگری به نام سلن (SELENE) را راهی ماه خواهد کرد تا به بررسی و کاوش تنها قمر زمین بپردازد.
این کاوشگر در واقع از سه فضاپیمای مجزا تشکیل شده است که قرار است طي يك همكاري فشرده به پرسشهای بنیادینی در رابطه با ساختار و فیزیک نزدیک‌ترین همسایه زمین پاسخ گویند. مبدأ و سير تحول ماه و امكان بهره‌برداري از منابع قمر زيباي زمين از جمله اهداف اين مأموريت مي‌باشد.  همچنين پاسخ به پرسشي ديرينه در رابطه با نقشه جاذبه ماه كه تا به امروز نيمه‌كاره مانده است. دانشمندان براي تشخيص قدرت گرانشي اجرام فضايي از پديده داپلر استفاده مي‌كنند كه لازمه آن برقراري ارتباط مستقيم و آن‌لاين با سفينه كاوشگر است تا با دريافت امواج استاندارد از فرستنده فضاپيما و آناليز چگونگي باز يا فشرده شدن طول موجها سرعت سفينه و به طبع آن قدرت ميدان گرانش جرم سماوي را به دست آورند.

چرخش ماه به دور زمين و به دور محور خود به گونه‌اي است كه همواره نيمي از آن به سمت زمين و نيمي ديگر از آن به سمت خارج ديد زمينيان است. سوي ديگر ماه را كه از زمين قادر به رصد آن نيستيم را سوي  تاريك ماه مي‌نامند. اين نامگذاري به اين مفهوم نيست كه آن سوي ماه واقعاً تاريك است، بلكه منظور ناشناخته ماندن آن بوده است. اولين تصوير از سوي تاريك ماه در سال 1959 و توسط فضاپيماي روسي لونا-3 (Luna 3) به زمين فرستاده شد. نقشه‌برداري از ميدان جاذبه سوي تاريك ماه به اين دليل كه هيچگاه نمي‌توان امواج راديويي فضاپيمايي را كه در آن سو مشغول داده‌برداري است دريافت كرد تا به امروز معوق مانده بود. اما در طرحي جاه‌طلبانه دانشمندان آژانس فضايي ژاپن (JAXA) محموله‌اي سه‌گانه را راهي مدار ماه خواهند كرد تا به اين امر جامه تحقق بپوشانند.   SELENE كه در زبان يوناني باستاني به معني ماه بوده است، كاوشگري 3 تني است كه قرار است در اوايل جولاي 2007 از مركز پرتابهاي فضايي تانگاشيما راهي سفر اكتشافي خود شود. اين كاوشگر سه‌گانه شامل يك مدارگرد اصلي است كه در مداري تقريباً دايره شكل به ارتفاع 100 كيلومتر از سطح متوسط ماه، به دور نزديكترين همسايه سماوي زمين خواهد چرخيد. دو مدارگرد كوچكتر به نامهاي ماهواره رله (Relay) و ماهواره VRAD در مدارهايي قطبي و بيضي شكل كه  كشيدگي زيادي خواهند داشت به دور ماه خواهند چرخيد.

SELENE در ابتداي امر در مداري بيضي شكل و قطبي به دور ماه خواهد چرخيد و به تدريج شروع به كاهش ارتفاع مي‌كند تا وارد مدار عملياتي خود كه دايره‌اي به ارتفاع متوسط 100 كيلومتر است شود. در طي اين پروسه كاهش ارتفاع دو ماهواره كوچك Relay و VRAD رها خواهند شد تا مدار قطبي بيضي شكل اوليه را حفظ نمايند. از اين دو مدارگرد كوچك به عنوان تقويت‌كننده و فرستنده‌هاي راديويي استفاده مي‌شود. هر دوي اين ماهواره‌ها 50 كيلوگرم وزن داشته و وضعيت آنها در فضا با چرخش حول محور اصلي تأمين مي‌شود (با استفاده از اصل ژيروسكوپي).  مدار Relay بيضي كشيده‌اي است كه ارتفاع نقطه اوج آن 2400 كيلومتر و ارتفاع نقطه حضيض آن 100 كيلومتر است. VRAD اما اگرچه در حضيض از همان ارتفاع 100 كيلومتري گذر مي‌كند، اما در اوج تنها 800 كيلومتر بالا مي‌رود.

SELENE همچنين ابزاري را با خود حمل مي‌كند تا دانشمندان را قادر به ارزيابي منابع معدني، تهيه نقشه‌هاي تپوگرافي و عكاسي از سطح و محيط ماه نمايند. پيش‌بيني مي‌شود كه اين مجموعه حدود يك‌ سال به داده‌برداري از ماه بپردازند و دانش ما را در مورد  نزديك‌ترين و مورد‌توجه‌ترين جرم سماوي تمام تاريخ حيات، افزايش دهند.

نوشته شده در دو شنبه 3 بهمن 1390برچسب:,ساعت توسط احسان|